Przypis nr 258

Monaster Zesłania Ducha Świętego – nieistniejący już obecnie Monaster Zesłania Ducha Świętego, usytuowany w nerewskim końcu, na północ od średniowiecznych wałów miejskich, uważany jest przez wielu badaczy za jedną z najstarszych tego rodzaju wspólnot, funkcjonujących w grodzie nad Wołchowem. W naszym źródle odnajdujemy informację, iż w 1162/1163 r. jego igumenem został mnich Saba. Możemy zatem przyjąć, że monaster powstał jakiś czas wcześniej i był przeznaczony dla mężczyzn. W pierwszych wiekach istnienia kompleksu wszystkie wchodzące w jego skład zabudowania były najprawdopodobniej drewniane. Pierwszą budowlę murowaną, cerkiew dedykowaną Duchowi Świętemu, ufundował w 1357 r. arcybiskup nowogrodzki Mojżesz. Przybytek ten nie zachował się do naszych czasów: pod koniec XIX stulecia został rozebrany, a na jego miejscu wzniesiono nową, większą świątynię. Najstarszym obiektem, który przetrwał do dnia dzisiejszego na terenie należącym ongiś do monasteru Zesłania Ducha Świętego, jest ceglana cerkiew, dedykowana Trójcy Świętej. Zazwyczaj przyjmuje się, że została ona wybudowana ok. 1555–1557 r. W 1786 r. monaster przekształcono we wspólnotę żeńską. Został zlikwidowany w 1920 r. Cerkiew Trójcy Świętej jest obecnie siedzibą nowogrodzkiego oddziału Państwowego Archiwum Historycznego.