Przypis nr 1054

Cerkiew św. Mikołaja Białego – świątynia ta, dedykowana Mikołajowi z Miry († 342 r.), znajduje się nad brzegiem rzeki, w końcu nerewskim, ok. 250 metrów na północ od linii średniowiecznych obwarowań miejskich. Jeśli wierzyć autorowi naszego źródła, została ona ufundowana w 1312 r. przez arcybiskupa Dawida, wywodzącego się z wpływowej rodziny bojarskiej, osiadłej w tym rejonie. Miał on zlecić wzniesienie murowanej cerkwi na terenie swojej prywatnej posiadłości, a kiedy w roku następnym prace budowlane dobiegły końca – dokonać jej uroczystej konsekracji. Rok 1313 uznawany jest też tradycyjnie za datę założenia męskiego monasteru św. Mikołaja Białego w nerewskim końcu, który przetrwał aż do 1764 r. Ufundowana przez arcybiskupa Dawida cerkiew zachowała się do naszych czasów. Ulegała uszkodzeniu w trakcie kolejnych pożarów, które nawiedzały tę część miasta. Na przełomie XV i XVI w. po stronie północnej została wzniesiona obszerna kaplica boczna, dedykowana apostołom Piotrowi i Pawłowi. Pod koniec XVII w. przybytek odrestaurowano, powiększając kaplicę św. św. Piotra i Pawła o murowany narteks. Ostatnia przebudowa obiektu miała miejsce w XIX w. Z tej epoki pochodzi obszerny, dwuczęściowy przedsionek, usytuowany po stronie zachodniej oraz absyda kaplicy bocznej. Obecnie w budowli znajduje się centrum sztuki ludowej.