Przypis nr 410

Tysięcznik – początkowo był mianowany przez księcia i jemu podporządkowany. W końcu XII w. doszło do wyemancypowania tysięczników spod kontroli książęcej. Wybierano ich odtąd na wiecu. Osoby, pełniące tę funkcję, należy do pewnego stopnia traktować jako reprezentantów szerokich warstw mieszkańców miasta. W ich kompetencjach znajdowały się kwestie sądownictwa związanego z prowadzeniem handlu, nadzór nad miarami, jak również spory między Nowogrodzianami a obcymi, pobór podatków. Tysięcznicy uczestniczyli w negocjacjach, dotyczących układów handlowych Nowogrodu Wielkiego, rozmów z przybywającymi do miasta obcymi posłami. Byli również członkami poselstw, wysyłanych przez republikę nad Wołchowem do innych ośrodków handlowych czy politycznych. Tysięcznicy początkowo wywodzili się spoza warstwy bojarskiej. Pierwszym znanym z imienia jest Miłonieg, wybrany na wiecu mieszkaniec ulicy Pruskiej, który piastował ten urząd w 1191/1192 r. Najwcześniejszy casus wyboru tysięcznika przez wiec źródła odnotowują w 1219 r. Grupa społeczna, z której rekrutowano tysięczników, zmieniła się w początkach XIV w. Odtąd byli oni wybierani spośród bojarów, a pełnienie tego urzędu stało się dla części nowogrodzkich dostojników drogą do objęcia stanowiska posadnika. Po połowie XIV w. instytucja ta została przekształcona w kolegialny organ, składający się najpierw z sześciu, a później z ośmiu członków (od 1429 r.). Na jego czele stał główny tysięcznik, któremu podporządkowani byli tysięcznicy z poszczególnych końców. W XV w. wprowadzona została jednoroczna kadencja pełnienia urzędu głównego tysięcznika. Godność ta również przestała istnieć w konsekwencji podporządkowania Nowogrodu Wielkiego przez Iwana III Srogiego.