Przypis nr 428

Koniec ludyński – południowa część Sofijskiej strony miasta, obejmująca teren od ulicy Pruskiej i muru Dziedzińca. Jej naturalną granicę wschodnią stanowiło koryto Wołchowa, a także kanały, łączące się w tym rejonie z jego głównym nurtem. Od zachodu i południa dzielnicę tę ograniczała linia obwarowań miejskich. Etymologia wspomnianego terminu nie nastręcza dziś znawcom zagadnienia większych trudności. Przyjmuje się, że wywodzi się on od rzeczownika люди (tj. ‘ludzie’, ‘lud’), określającego w tym konkretnym wypadku ogół mieszkańców ośrodka nad Wołchowem. Po raz pierwszy koniec ludyński wspomniany jest na kartach naszego źródła w opisie rozległych pożarów, które spustoszyły miasto w 1194/1195 r. Co ciekawe, nie jest to najwcześniejsza wzmianka na temat interesującej nas tu dzielnicy, którą odnajdujemy w źródłach pisanych. Podczas wykopalisk archeologicznych, prowadzonych na omawianym obszarze w 2005 r., odkryto gramotę na korze brzozowej (nr 954), na której widnieje prywatny list pewnego Nowogrodzianina o imieniu Żyroczko, zawierający frazę: ty okryłeś wstydem cały koniec ludyński. Artefakt ten datowany jest na pierwszą połowę XII w.