Przypis nr 519

Kościół Bogurodzicy w Blachernach – właściwie był to kompleks trzech budowli (Wielki Kościół, kaplica św. Relikwiarza i Święte Łaźnie), ufundowany w połowie V w. przez cesarzową Pulcherię, ukończony przez Leona I (457–474), a następnie gruntownie przebudowany po pożarze, który strawił przybytek ok. 1070 r. Najcenniejszą relikwią przechowywaną w analizowanej świątyni była szata (maforion) Matki Bożej, sprowadzona do Konstantynopola z Ziemi Świętej w drugiej połowie V w. Znajdowała się tam również cudowna ikona Bogurodzicy. Wierzono, że blacherneńskie relikwie oraz wizerunek Marii kilkukrotnie ocaliły bizantyńską stolicę przed najazdem nieprzyjaciół, np. w 626 r. – przed Persami i Awarami, w 860 r. – przed Rusami. Nie jest jasne, czy przechowywana w Blachernach szata Matki Bożej została w całości wywieziona na Zachód po 1204 r., czy też jakiś jej fragment ostał się w Konstantynopolu. W XIV–XV w. o obecności interesującego nas tu artefaktu nad Bosforem wspominają tylko podróżnicy ruscy. Autor nowogrodzkiej opowieści pomija tę kwestię milczeniem. Na kartach Latopisu helleńskiego i rzymskiego drugiej redakcji oraz kilku kronik północnoruskich z XV–XVI w. pojawia się natomiast tekst, zawierający stwierdzenie, iż szata Bogurodzicy w okresie, w którym powstawał, znajdowała się nadal w Blachernach. Nie są natomiast jasne dalsze losy cudownej ikony Matki Bożej.