Przypis nr 541

Dwór Jarosławowy – określenie nowogrodzkiego Targu, upowszechniające się w materiale źródłowym od początku XIII w. Pozwala ono przypuszczać, że w pamięci zbiorowej średniowiecznych Nowogrodzian przechowało się wspomnienie o tym, iż w XI w. na interesującym nas tu obszarze znajdowała się rezydencja książęca, założona przez Jarosława I Mądrego. W XIII stuleciu Dwór Jarosławowy zmienia jednak swoją funkcję, stając się miejscem, w którym odbywają się egzekucje (1207/1208, 1226–1228), a także – zbiera się nowogrodzki wiec (szereg wzmianek, przede wszystkim z lat 1212–1232 oraz z okresu późniejszego). Nie jesteśmy w stanie precyzyjnie wskazać miejsca, w którym odbywały się wiece. Badania archeologiczne, przeprowadzone w tym celu, zakończyły się fiaskiem. Należy więc chyba przyjąć, że w Nowogrodzie Wielkim nie wzniesiono nigdy jakiejś specjalnej budowli na potrzeby powszechnych zgromadzeń, a mieszkańcy ośrodka zbierali się po prostu na placu przed soborem św. Mikołaja. Pogląd ten znajduje swe potwierdzenie w poetyce latopisarskich przekazów, w których niekiedy pojawia się fraza zadzwoniono na wiec u cerkwi św. Mikołaja. Wzmianki tego rodzaju pozwalają także przypuszczać, że właśnie na obszarze Dworu Jarosławowego znajdował się słynny dzwon wiecowy, symbol niezależności politycznej Nowogrodu Wielkiego, wywieziony w 1478 r. do Moskwy na rozkaz wielkiego księcia Iwana III Srogiego.