Przypis nr 67

Niketas zw. Zatwornikiem – biskup nowogrodzki w latach 1096–1108. Pochodził z Kijowa. Młodość spędził w Monasterze Pieczerskim, w którym – jak informują nas autorzy Pateryka Kijowsko-Pieczerskiego – oddawał się ascezie i odpierał ataki diabelskie. Święcenia biskupie przyjął z rąk metropolity Efrema w 1096 r. Niketasowi przypisuje się nierzadko w literaturze przedmiotu szereg fundacji w Nowogrodzie Wielkim. Z jego imieniem łączy się m.in. najstarszą murowaną część siedziby biskupów miasta nad Wołchowem (tzw. korpus Niketasa). Miał on się również przyjaźnić ze św. Antonim Rzymianinem i wspierać go w dziele wznoszenia i organizacji monasteru Narodzenia Bogurodzicy (vide: przypis 92). Zmarł 31 I 1109 r., a jego szczątki zostały złożone w soborze katedralnym Sofii – Mądrości Bożej. W późniejszych wiekach rozwinął się lokalny kult biskupa Niketasa. Oficjalnie zaliczono go w poczet świętych Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w 1558 r.