Przypis nr 119

Nifont – biskup nowogrodzki w latach 1130/1131–1156. Podobnie jak jego poprzednicy, w młodości przebywał najprawdopodobniej w Monasterze Pieczerskim w Kijowie. Nad Wołchow przyjechał 1 I 1131 r. Przez wielu historyków jest uważany za pierwszego zwierzchnika interesującej nas tu eparchii, który angażował się w kwestie polityczne oraz ingerował w życie społeczne Nowogrodu Wielkiego. W 1135/1136 r. podjął się mediacji między zwaśnionymi Kijowianami i Czernihowianami. W 1136/1137 r. odmówił udzielenia ślubu księciu nowogrodzkiemu Światosławowi II Olegowiczowi. W 1148/1149 r. udał się z misją pokojową do księcia Jerzego Dołgorukiego. W latach 1147–1151 zaangażował się w spór wokół legalności wyniesienia do godności metropolity kijowskiego Klemensa Smolatycza – Słowianina z pochodzenia, wybranego decyzją synodu duchowieństwa ruskiego, z pominięciem patriarchy konstantynopolitańskiego. Odmówiwszy Klemensowi swego poparcia, Nifont odwoływał się do Konstantynopola. Udało mu się nawet uzyskać od patriarchy Mikołaja IV (1147–1151) tytuł arcybiskupa, a wraz z nim – nadanie eparchii nowogrodzkiej szerokiej autonomii w ramach metropolii kijowskiej. Dostojnik ten znany był też ze swej intensywnej działalności fundacyjnej: w 1144/1145 r. nakazał ozdobić malowidłami naściennymi galerie i kaplice boczne soboru Sofii – Mądrości Bożej, a także pokryć ten przybytek nowym, ołowianym zadaszeniem. Wraz z księciem Wsiewołodem I Mścisławowiczem polecił wznieść cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy na Targu. Ufundował także przybytek św. Klemensa w Starej Ładodze i świątynię Przemienienia Pańskiego w Pskowie. Wiosną 1156 r. Nifont udał się do Kijowa, by powitać nowego, przysłanego znad Bosforu zwierzchnika Cerkwi Ruskiej – metropolitę Konstantyna I. Tam też zmarł 21 IV 1156 r., a jego szczątki spoczęły w pieczarach pod Monasterem Pieczerskim. W 1549 r. został zaliczony w poczet świętych Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.