Przypis nr 65

Cerkiew Proroka Eliasza na Sławnie (na Wzgórzu) – obiekt, którego historia sięga najprawdopodobniej końca X w. Walentin Janin skłonny był nawet utrzymywać, iż cerkiew poświęcona prorokowi Eliaszowi mogła powstać nad Wołchowem – podobnie jak obiekt sakralny pod tym samym wezwaniem w Kijowie – już w okresie upowszechniania się chrześcijaństwa na Rusi i została wzniesiona w miejscu, w którym wcześniej istniała świątynia pogańskiego boga Peruna. Opis pożaru, który strawił Sławno w 1105/1106 r., jest najwcześniejszą wzmianką na temat cerkwi św. Eliasza w materiale historycznym. Spłonęła ona ponownie w 1144/1145 r. Kolejny drewniany obiekt, poświęcony prorokowi, wzniesiono tu już w 1146/1147 r. O ufundowaniu na Wzgórzu murowanej cerkwi, dedykowanej prorokowi, czytamy w Latopisie nowogrodzkim pierwszym starszej redakcji w narracji na temat wydarzeń z roku 1198/1199. Prace budowlane trwały cztery lata, a uroczystej konsekracji nowej świątyni dokonał w 1202/1203 r. arcybiskup nowogrodzki Mitrofan. O dalszych losach zabytku autorzy naszego źródła wspominają jeszcze kilkakrotnie (1231/1232, 1252/1253, 1255/1256). W 1455 r. gruntowną przebudowę obiektu zainicjował arcybiskup nowogrodzki Eutymiusz II. Świątynia XII-wieczna została wówczas częściowo rozebrana, a na jej fundamentach i z wykorzystaniem fragmentów ścian wzniesiono kolejny murowany przybytek. W XVI–XX w. ulegał on zniszczeniu podczas pożarów i był przebudowywany. Do naszych dni dotrwała jedynie dolna część budowli. Od września 2017 r. prowadzone są w niej prace remontowe, których zakończenie planowane jest na 2019 r.